برنج شیرودی چیست؟ خواص، نحوه پخت و نحوه تشخیص

برنج غذای اصلی ما ایرانی هاست و بر سر سفره اکثر ما قرار دارد. برنج ایرانی مرغوب ترین نوع برنج در سراسر دنیاست. آب و هوای حاصلخیز شمال کشور برنجی خوش عطر و طعم را پرورش می دهد. برنج شیرودی یکی از پر محصول ترین برنج های ایران است که کشت می شود. این دانه‌ی خوراکی در واقع یک محصول ترکیبی از دو نوع برنج طارم دیلمانی و برنج خزر است. در ادامه‌ی این مطلب درباره‌ی نحوه‌ی پخت و خواص برنج شیرودی میخوانید.

این محصول برعکس مابقی برنج های معروف که در گیلان کشت می شوند خاستگاه آن در مازندران است و بیشتر در شهرهای آمل، تنکابن و چالوس کشت می شود. این محصول در رسته برنج های متوسط رو به بالا شمال قرار دارد. بعد از برنج های طارم، هاشمی، فجر، علی کاظمی بهترین کیفیت از نظر طعم و پخت را دارد.

برنج شیرودی یعنی چه؟

تولید برنج شیرودی از سال 69 توسط موسسه تحقیقات اصلاح مازندران انجام شد. برای این کار بذر و نهال دو برنج طارم و خزر را با یک دیگر تلفیق کردند و نتیجه نهایی آن را شیرودی نامیدند. این محصول عطر و طعم را از برنج طارم و به اصطلاح ری کردن و بازده رشد را از برنج فجر به ارث برد و پر محصول شد.

اینکار تلفیقی را در ده لاین مختلف در شهرستان های چالوس، تنکابن و آمل کشت کردند. یکی از این زمین ها محصول بهتری را کشت کرد که آن را برنج شیرودی نامگذاری کردند و بذر آن را گسترش دادند. از سال 83 بذر این برنج در بین کشاورزان پخش شد و استقبال خوبی هم از آن به عمل آمد. شاید برایتان جالب باشد که نام این برنج از کجا آمده است. نام این برنج به یاد شهید علی اکبر شیرودی که از شهدای شهر تنکابن بود، این محصول را نامگذاری کردند.

خواص برنج شیرودی

برنج شیرودی همانند سایر برنج ها خواص و ویتامین هایی دارد. طبع برنج شیرودی سرد است و در شهرهای مازندران کشت می شود‌. این برنج تراریخته است و اصلاح ژنتیکی شده است. این اصلاح ژنتیکی در عوامل مختلف آن از جمله مقاومت در برابر آفات و بیماری ها، پرمحصول بودن، قیمت پایین تر، ماندگاری بالا پس از پخت و ظاهری خوب و مجلس پسند از ویژگی های آن است. هدف اصلی از تولید این برنج بازده بالاتر تولید و ویژگی های بهینه تر و مقاومت به آفات و بیماری های مختلف شالیزار بوده است. برنج شیرودی قدی بلندتر از سایر برنج های هم رده خود دارد، به ریزش و ورس مقاوم است. تعداد بیشتری دانه و خوشه دارد. در برابر بیماری، کرم خوردگی، برگ خواری و بیماری ژیبرلا بسیار مقاوم است. برنج شیرودی عطر دارد اما عطر آن نسبت به برنج طارم و هاشمی بسیار کمتر است.

نحوه پخت برنج شیرودی

قبل از پخت برنج شیرودی حتما به تازه یا کهنه بودن آن توجه کنید. هیچ گاه این محصول را به صورت تازه خریداری و یا مصرف نکنید. اگر برنج را تازه خریداری کردید به مدت چند ماه در مکانی خشک و دور از نور خورشید با رعایت جریان هوا بین کیسه ها نگهداری کنید تا به هنگام پخت آن بیشتر ری کند و کیفیت بهتری داشته باشد. برنج هرچه بیشتر بماند و کهنه تر باشد، طعم و پخت آن بهتر است.

پخت بصورت کته

برای پخت برنج شیرودی آن را هم به صورت کته و هم آبکش درست می کنند. برای پخت کته برنج شیرودی کافیست آن را پاک کرده و در زیر آب گرم دوبار بشویید. متناسب با تعداد پیمانه ها آب جوش موردنظر را هم اضافه کنید. این نسبت بصورت تقریبی یک به یک و نیم است. بعد از این مرحله نمک و روغن را اضافه کرده و اجازه دهید  با شعله بالا آب برنج جوش آمده و تبخیر شود. سپس شعله را کم کنید و به مدت چهل دقیقه اجازه دهید تا دم بکشد.

راه دوم پخت آن آبکش کردن است در این روش قد دانه های برنج بلندتر می شوذ و به اصطلاح دانه‌دانه می شود. هرچند که خواص پخت به روش کته برنج بیشتر است اما برنج صافی یا آبکشی مجلسی تر خواهد بود.

پخت به روش آبکش

ابتدا برنج را پاک کنید و داخل کاسه بریزید و اجازه بدهید تا آب سطح روی آن را بگیرد. چندین بار آب آن را تعویض کنید تا آب موجود داخل برنج شفاف شود و 1 قاشق غذاخوری نمک هم به آن اضافه نمایید. سپس به مدت دو ساعت اجازه بدهید تا برنج خیس بخورد و قد بکشد.

در مرحله بعد تا نصف قابلمه آب بریزید و در قابلمه را بگذارید و روی حرارت زیاد قرار دهید تا زودتر آب به جوش بیاید. زمانیکه آب در حال جوش بود 1 قاشق غذاخوری نمک به آن اضافه کنید و آب داخل کاسه برنج را بیرون بریزید. سپس برنج را به آب در حال جوشیدن اضافه کنید و با کفگیر هم بزنید تا به مدت 8 دقیقه بپزد و بعد از گذشت این زمان یک دانه از برنج را با دو انگشت فشار دهید. اگر له شد یعنی وقت آبکش کردن برنج است. برنج را داخل آبکش بریزید و یکباره روی آن آب سرد بپاشید.

حالا سریع آبکش را بلند نمایید و 2 الی 3 مرتبه تکان بدهید تا برنج های زیر هم جابه جا شوند و حرارت آن ها را له نکند و دانه های برنج به یکدیگر نچسبند. روغن و زعفران آب‌شده را به قابلمه اضافه کنید‌، سپس برنج را با کفگیر به آرامی به قابلمه اضافه کنید. دسته کفگیر را داخل برنج بزارید و باعث خارج شدن بخار شود.

نحوه تشخیص برنج شیرودی

برنج شیرودی با نام های تجاری مختلفی وجود دارد از جمله استخوانی شیرودی، برنج مجلسی، طارم درباری و سلطانی است. برای تشخیص آن می توان به شکل ظاهری‌اش توجه کرد. رنگ دانه های این محصول معمولا سفید و تا حدی کدر است. رنگ شلتوک آن کاهی است و عطر نسبتا متوسطی دارد. شکل ظاهری آن شبیه به طارم هاشمی است و معمولا یکدست بوده و خرده برنج ندارد. از نظر شکل ظاهری بسیار شبیه به برنج های طارم و هاشمی، بخصوص طارم هاشمی است.

تشخیص و تمییز آن از این برنج های با کیفیت در نگاه اول سخت است و همین امر موجب می شود که
اگر برنج شناس خوبی نباشید به راحتی برنج شیرودی را که قیمت پایینتری دارد
به جای طارم هاشمی و با قیمت بیشتری به شما بفروشند. دو راه تشخیصی برای شما وجود دارد اول عطر و دوم قد برنج است. عطر برنج شیرودی نسبت به طارم هاشمی خیلی کمتر است و قد آن هم به نسبت برنج طارم هاشمی کمی کوتاهتر است.